"Thư ngỏ gửi tuổi đôi mươi"

Chủ đề cuối: Đời sống chân chính

Bạn đã xin tôi khuyên bảo về cách sống. Tôi đã rán đem kinh nghiệm bản thân chỉ lại cho bạn, tôi còn cần phải phân biệt cái khôn sơ đẳng với cái gì khác cao hơn nó. Công việc thì nhất định phải làm rồi, nhưng cái vinh dự trong xã hội, có lẽ cũng cần phải kiếm lấy ít nhiều để khỏi phải bận tâm về nó; những tín ngưỡng về tôn giáo, tôi đã nhắc cho bạn thấy nó có thể giúp bạn ra sao; những quyết định về chính trị thì phải lựa chọn đi, vì xã hội nếu không được cai trị sẽ lâm vào một cảnh hỗn loạn đau đớn. Nhưng cái cốt yếu của đời người không phải ở đó.

Một đêm hè, ngồi một mình dưới vòm trời đầy sao, bạn tự vấn tâm lại đi. Bạn đặt mọi vật vào vị trí đúng của nó. Bạn nghĩ tới những kẻ tự cho mình là lớn, tới những kẻ quyền cao chức trọng bận những bộ đồ thêu lớp trong lớp ngoài, đầy những thành tích cùng huy chương. Bạn nên nhớ rằng dưới lớp quần áo chói lọi, lủng lẳng đó, chỉ là những cơ thể giống cơ thể của bạn.Tôi nói gì vậy? Giống ư? Không. Vì bạn còn trẻ, mảnh mai, có bắp thịt. Họ thì già rồi. Bụng họ như cái trống, bắp thịt của họ nhão nhoẹt chống đỡ họ không nổi, da họ nhúm nhó lại như những tấm da phủ chân, những miếng vải nhét khe cửa, những lằn xếp.

Vậy mà một số những người đó vẫn là những bậc đại tài đại tri. Bạn nên coi trọng tuổi  tác và tài năng của họ nhưng đừng nên coi họ là những sinh vật khác loài với mình hay bất tục. Đa số họ cũng khổ sở như ai vậy, cũng bất mãn và tiếc cái tuổi xuân đã qua. Dù họ thông minh tới mấy thì hầu hết cũng say tài hùng biện huyênh hoang của mình, cũng mê những chủ nghĩa, lý thuyết trừu tượng mà quên sống. Và đó mới là cái tai hại. Nếu họ không sống trong cái thế giới hư ảo mà lòng đam mê những cái đó tạo ra, nếu họ biết đắm mình trong đời sống hàng ngày rất khó khăn của những kẻ khốn khó thì họ đã biết đoàn kết nhau để cải tạo xã hội rồi. Nhưng họ lại có nhiều tham vọng và nhiều căm thù, họ gây nên những cuộc xung đột vô ích. Vì vậy mà có biết bao nhiêu nỗi khốn khổ! Nếu họ tưởng tượng một cách mạnh mẽ cảnh những thanh niên hấp hối trong một khu ruộng ngập nước tù đọng, thì có gì mà họ không làm để tránh những cuộc chiến tranh vô ích. Nhưng cặp mắt đã suy của họ có nhìn thấy gì đâu, lỗ tai đã nghễnh ngãng của họ có nghe thấy gì đâu! Cho nên mới đổ biết bao nhiêu máu!

Đời sống chân chính? Bạn nhìn xem: nó ở ngay bên bạn đó. Nó ở trong những đó hoa trên bãi cỏ của bạn, trong con thằn lằn nhỏ sưởi nắng trên lan can của bạn, trong những em bé âu yếm nhìn mẹ, trong những cặp tình nhân ghì chặt lấy nhau, trong tất cả những căn nhà nho nhỏ kia: tại đó vợ chồng, con cái chăm chỉ làm ăn, yêu nhau và du hý. Không có gì quan trọng bằng những kiếp sống tầm thường đó. Cộng những kiếp người đó lại thì thành nhân loại. Nhưng loài người dễ bị lừa gạt lắm. Vì vài danh từ không được định nghĩa, người ta chém giết lẫn nhau, tưởng là mình bị ngược đãi rồi căm thù nhau. Bạn nên dùng tất cả khả năng của bạn mà cố kéo họ về đời sống chân chính, về những thú vui, những tình yêu giản dị.

Và chính bạn, bạn nên lựa chọn, nên sống chứ đừng đóng một vai trò mà chính bạn cũng không tin, trong một hài kịch bi đát mà làm gì. “Đời sống ngắn ngủi quá, không thiể ti tiểu được”.

*Ti tiểu: mình tra trên trang Vdict.com có nghĩa là thấp, bé, một cách nói khiêm tốn có phần hèn nhát trong trường hợp này.

http://vdict.com/ti%20ti%E1%BB%83u,3,0,0.html