Trích "Thư ngỏ gửi tuổi đôi mươi"

 (Cụ Nguyễn Hiến Lê dịch )

Cụ Maurois viết thế này:
 Thế giới đầy những kẻ hân hoan mỗi khi tạo được đau khổ cho người khác hoặc âm mưu để gây sự bất hòa giữa những người khác. Nếu bạn không tự tạo kẻ thù cho chính mình thì họ sẽ tạo ra cho bạn. Lại thêm có vài kẻ trời sinh ra đã sẵn có lòng hiềm kỵ bạn rồi.
Spinoza viết: "Lòng hiềm kỵ là một bệnh của tâm hồn, nó ghét một vật gì đó mà ta biết rằng hoặc ngờ rằng do bản chất chính vật đó làm hại hoặc gây đau khổ cho ta". Lòng hiềm kỵ khác lòng căm thù. Lòng hiềm kỵ không có nguyên nhân rõ rệt. Tôi có thể không hiềm kỵ một người mà ý kiến trái ngược với ý kiến của tôi.
Người đó và tôi nhận thấy sự bất đồng ý kiến cúa nhau và chúng tôi chấp nhận sự bất đồng ý kiến ấy. Trái lại, trong đời tôi, tôi đã gặp những người mà đáng lý ra cái gì cũng có thể làm cho tôi gần gũi được chứ, vậy mà tôi lại ghét họ và cảm thấy rằng họ cũng chẳng ưa gì tôi. Khí chất, bản tính chứ không phải tư tưởng của họ và cúa tôi trái ngược nhau. Một người hay gân gổ, tàn bạo, gắt gỏng, chống đối mọi sự, một người như vậy làm chướng mắt một người bình tĩnh, có tinh thần khách quan, có lòng đại lượng và ưa chính sách hòa giải. Kẻ nào khinh miệt mọi người thì lại càng khinh bỉ một kẻ ráng yêu hết thảy mọi người. Thấy một người ôn hòa là hạng người nóng nảy nổi điên lên ngay. Trong suốt đời bạn, bạn sẽ gặp những kẻ thù mà bạn sẽ ngạc nhiên tự hỏi: “Tại sao hắn lại gây sự với mình? Mình có làm gì hắn đâu?”. Có chứ, sao không! Bạn xúc phạm hắn một cách nặng nề nhất đấy, vì bạn là một sự phủ nhận sinh động cái bản tính của họ.


Đúng là đời đầy những kẻ vô cớ hãm hại người khác. Mình lại không thể sống độc ác nên dù có mở to mắt mà cũng vẫn dính đòn của bọn nó.